Dunyo bo‘ylab Pasxa shirinliklari
4 min. o'qing
Dunyo bo‘ylab Pasxa shirinliklari
Pasxa bayramiga tayyorgarlikni shirinliklarsiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. Gruziyada paska pishirish bayramdan bir necha kun oldin boshlanadi va pishirilgan kulichlar Pasxagacha avaylav saqlanadi. Paska tayyorlash juda mashaqqatli va uzoq davom etadigan jarayon bo‘lib, ko‘plab oilalarda an’anaviy retsept bo‘yicha tayyorlangan og‘ir, nam tuzilishga ega paskalar hali ham pishiriladi.
AQShda Pasxa barcha bolalarning sevimli bayrami. Pasxa bayramidan bir necha kun oldin tuxumlarni bo‘yash boshlanadi, tuxumlar bahor ko‘pgulliligi sharafiga pastel ranglariga bo‘yaladi. Shanba kuni bo‘yalgan tuxumlar ostonada qoldiriladi, pasxa haftasida esa pasxa quyoni butun hovli bo‘ylab ehtiyotkorlik bilan yashirgan tuxumlarni va shirinliklar bilan to‘ldirilgan savatlarni ovlash boshlanadi.
Shimoliy Amerikada Pasxa quyonchalari va tuxumlari 19-asrdan boshlab paydo bo‘lgan. Bu an’anani qit’aga nemis muhojirlari olib kelgan deb taxmin qilinadi. Quyonlarning Pasxa bilan bog‘liqligi unchalik aniq emas, garchi ba’zi olimlar buni butparastlik an’anasi deb hisoblasalar-da, quyon mo‘l-ko‘lchilik ramzi sifatida hosildorlik ma’budasining muqaddas hayvoni hisoblangan. AQShda Pasxa bayramiga tayyorlangan shirinliklar va pishiriqlar rangli shokoladli tuxumlar va quyonchalar bilan bezatilgan.
Shoxona mazurka (mazurek królewski) — Polshaning Pasxa pishirig‘i shunday nomlanadi, u bezaklarning ko'pligi bilan ajralib turadi — bodom pastasi, quritilgan mevalar, turli xil rangdagi murabbolar, merenglar, yong‘oqlar... Har qanday kombinatsiya qabul qilinadi, asosiysi, pishirilgan narsa yupqa, 3 santimetrgacha bo‘lishi kerak.
Xochli bulochkalar (hot cross buns) an’anaviy ravishda Britaniya, Irlandiya, Kanada, Avstraliya va Janubiy Afrikada pishiriladi. Bu ziravorlar va mayizga to‘la xushbo‘y bulochkalar bo‘lib, pishirishdan oldin ularga xochlar chiziladi, pishirilgandan keyin esa yaltiroq bo‘lishi uchun o‘rik murabbosi surtiladi va sariyog‘ bilan tanovul qilinadi. Budkacha retseptini veb-sahifamizda topasiz.
Pasxa bayramiga tayyorgarlikni shirinliklarsiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. Gruziyada paska pishirish bayramdan bir necha kun oldin boshlanadi va pishirilgan kulichlar Pasxagacha avaylav saqlanadi. Paska tayyorlash juda mashaqqatli va uzoq davom etadigan jarayon bo‘lib, ko‘plab oilalarda an’anaviy retsept bo‘yicha tayyorlangan og‘ir, nam tuzilishga ega paskalar hali ham pishiriladi.
AQShda Pasxa barcha bolalarning sevimli bayrami. Pasxa bayramidan bir necha kun oldin tuxumlarni bo‘yash boshlanadi, tuxumlar bahor ko‘pgulliligi sharafiga pastel ranglariga bo‘yaladi. Shanba kuni bo‘yalgan tuxumlar ostonada qoldiriladi, pasxa haftasida esa pasxa quyoni butun hovli bo‘ylab ehtiyotkorlik bilan yashirgan tuxumlarni va shirinliklar bilan to‘ldirilgan savatlarni ovlash boshlanadi.
Shimoliy Amerikada Pasxa quyonchalari va tuxumlari 19-asrdan boshlab paydo bo‘lgan. Bu an’anani qit’aga nemis muhojirlari olib kelgan deb taxmin qilinadi. Quyonlarning Pasxa bilan bog‘liqligi unchalik aniq emas, garchi ba’zi olimlar buni butparastlik an’anasi deb hisoblasalar-da, quyon mo‘l-ko‘lchilik ramzi sifatida hosildorlik ma’budasining muqaddas hayvoni hisoblangan. AQShda Pasxa bayramiga tayyorlangan shirinliklar va pishiriqlar rangli shokoladli tuxumlar va quyonchalar bilan bezatilgan.
Shoxona mazurka (mazurek królewski) — Polshaning Pasxa pishirig‘i shunday nomlanadi, u bezaklarning ko'pligi bilan ajralib turadi — bodom pastasi, quritilgan mevalar, turli xil rangdagi murabbolar, merenglar, yong‘oqlar... Har qanday kombinatsiya qabul qilinadi, asosiysi, pishirilgan narsa yupqa, 3 santimetrgacha bo‘lishi kerak.
Xochli bulochkalar (hot cross buns) an’anaviy ravishda Britaniya, Irlandiya, Kanada, Avstraliya va Janubiy Afrikada pishiriladi. Bu ziravorlar va mayizga to‘la xushbo‘y bulochkalar bo‘lib, pishirishdan oldin ularga xochlar chiziladi, pishirilgandan keyin esa yaltiroq bo‘lishi uchun o‘rik murabbosi surtiladi va sariyog‘ bilan tanovul qilinadi. Budkacha retseptini veb-sahifamizda topasiz.
Cupcake Reindling
Avstriyaning reindling pasxa keksi dumaloq ruletga o‘xshaydi, ko‘pincha tuzli ta'mlisi ham uchraydi, u sosiska va dudlangan vetchina bilan iste’mol qilinadi, garchi kakao yoki dolchin, mayiz va rom bilan shirin versiyasi ham mavjud.
Torrijas — ispancha "kikliko" (tuxumga o‘ralgan va yog‘da qovurilgan non bo‘laklari), Pasxa bayramida har bir ispan oilasida uchratish mumkin. Kechagi non to‘g‘raladi va kechasi bilan shirin sutda ziravorlar bilan ivitib qo‘yiladi, ertasi kuni esa ko‘pirtirilgan tuxumga solinadi va ko‘p miqdordagi zaytun yog‘ida qovuriladi. Sariyog‘ surtilgan qarsildoq nonga shakar upasi va dolchin sepib tanovul qilinadi.
Mona de Pasqua — ispan, xususan, Kataloniya shirinligi bo‘lib, ko‘pincha turli ranglarga bo‘yalgan pishirilgan tozalanmagan tuxumlar bilan birga pishiriladi. Pasxa haftasida cho‘qintirgan ota-onalar, cho‘qintirilgan bolalariga kulich sovg‘a qilishadi, Pasxadan keyin dushanba kuni esa kataloniyaliklar oilalari yoki do‘stlari bilan shahar tashqarisiga, tabiat qo‘yniga chiqishadi va u yerda mono tanovul qiladilar. Kulichdagi tuxumlar soni cho‘qintirilgan bolaning yoshini anglatadi, an’anaga ko‘ra, bu kabi sovg‘ani 12 yoshgacha bo‘lgan bolalar oladi.
Gretsiyada Pasxa — o‘zigacha bayram, Pasxa dasturxonining yulduzi — qizil tuxumlar qurshovidagi xushbo‘y surek, ya'ni to‘qilgan kulichdir. Grek ziravorlari xush ifor taratadi, xamir tayyorlash texnologiyasi esa o‘ziga xos tuzilish baxsh etadi.
Pasxa kabutarlari — colomba di pasqua, istisnosiz barcha italyan novvoyxonalarida pishiriladi. Bu kabutar shaklidagi xushbo‘y pirog bo‘lib, Injildagi Nuh haqidagi ertak bilan bog‘liq. Kabutar — zaytun novdasi bilan kemaga qaytgan tinchlik ramzi.
Xushbo‘y shirinlik panettonni eslatadi, xamirda sitrusli sukatlar mo'l bo'lib, ustiga bodom qirindisi va shakar upasi sepiladi.
Kokosli shirinlik — cocadas'ni siz Lotin Amerikasining ko‘plab mamlakatlarida uchratasiz: Meksika, Boliviya, Braziliya, Kolumbiya, Chili... Ushbu pechenye tuxum, shakar va kokos qirindisidan tayyorlanadi, ko‘pincha bodom qo‘shiladi, shakli va tuzilishi mamlakatlardan kelib chiqib farqlanadi.
Muallif:
Nino Megrelidze
Izohlar